Stichting tot Bescherming van het Dorpsgezicht
Jaarverslag 2021
Algemeen:
Het bestuur heeft vanwege de coronamaatregelen maar twee keer vergaderd, verder was er contact via de mail waaronder 8 rondschrijvens van het secretariaat.
Pogingen het bestuur uit te breiden en te verjongen hebben nog geen resultaat opgeleverd. Ton Korteweg heeft zich uit het bestuur teruggetrokken. Een artikel over de stichting in het Eilandennieuws kwam helaas niet in de huis-aan-huis editie.
In overeenstemming met de nieuwe regelgeving is er een reglement van kracht geworden met daarin o.a. “ Een bestuurder moet te allen tijde in het belang van de Stichting beslissen. Een bestuurslid dat een tegenstrijdig of eigen belang heeft bij een bestuursbeslissing neemt niet deel aan de beraadslagingen en de besluitvorming daarover”
Inventarisaties
De stichting heeft inbreng gegeven voor de inventarisatie van mogelijke gemeentelijke monumenten 1940-1990 met een lijst van 101 elementen.
Verder is gereageerd op een verzoek van Dorp Stad & Land voor bijdrage aan een inventarisatie van begraafplaatsen. Naast enkele opmerkingen over details is gewezen op het ontbreken van de begraafplaats van Herkingen en van de meeste gesloten begraafplaatsen die zich rond dorpskerken bevinden.
Erfgoedlijn
Er is bijgedragen aan de ontwikkeling van plannen voor wandelroutes langs de kreken van Sommelsdijk en Middelharnis. Naast enkele praktische kleine correcties is er bezwaar gemaakt tegen het vervangen van de historische naam de Wildeman door “Hof van Sommelsdijk”.
De erfgoedlijn Goeree-Overflakkee heet nu Historisch Haringvliet, en is uitgebreid naar de noordoever van het Haringvliet. Maar een groot deel van Goeree-Overflakkee valt er niet meer onder, o.a. de te plannen wandelroutes langs de kreken van Sommelsdijk en Middelharnis. Realisatie hiervan is nu afhankelijk van gemeentelijke financiering. Deelname aan de erfgoedlijn wordt beperkt.Handhaving:
De Helledijk is redelijk in oorspronkelijke afmetingen teruggelegd, maar de verschillen met de oorspronkelijke dijk betreffen de samenstelling van de grond, en het feit dat er halverwege een doorsteek in is gemaakt. Dit laatste is in strijd met de indertijd verleende omgevingsvergunning , maar herhaalde verzoeken om aan te geven waar de omgevingsvergunning voor dit gat was gaf als reactie van de gemeente: “ Dit betreft een kleine wijziging van ondergeschikte aard waarvoor een nieuwe omgevingsvergunning niet noodzakelijk is”. Dat belooft wat voor toekomstige doorsteken. De gemeente stelde verder dat “Tijdens de uitvoering is gebleken dat het praktisch gezien wenselijk is om deze doorsteek te hebben” en “ Bij nader inzien blijkt de onderbreking in de dijk in meerdere opzichten wenselijk. Juist door en vanwege de oude “sluis” die op dat punt (..) in de grond aanwezig is, is besloten om het dijklichaam daar te doorbreken. Andere overweging is dat er hierdoor geen uitgestrekt dijklichaam is ontstaan maar een ruimtelijk gewenste situatie waarin obstructies onderbroken zijn voor meer vergezichten” Een dijk wordt dus als een obstructie gezien .
In mei 2020 is een deel van het rijksmonument Kaai 1 Middelharnis verwijderd, namelijk het hekje met hardstenen palen en dorpels met hol-bol-verbinding, in strijd met het bestemmingsplan en met de rijksmonumentale status. Na herhaalde verzoeken om handhaving heeft de gemeente in april gemeld dat zij de handhaving verder oppakt. Op verzoek van de gemeente eind december heeft de stichting een officiële brief gestuurd aan B&W met een verzoek om handhaving.
Weekmarkt Sommelsdijk
Er is een bezwaarschrift ingediend tegen de definitieve verplaatsing van de weekmarkt van Sommelsdijk naar Middelharnis op grond van de feiten dat de 1,5 meter regel tijdelijk is, dat er meer betrokken partijen zijn dan de marktcommissie, de veiligheidsregio en de voorzitter van de culturele raad, dat er voldoende parkeermogelijkheden zijn in Sommelsdijk, dat de gestegen omzet van de marktkraamhouders niet structureel is want het moet zijn gegaan ten koste van de omzet van andere middenstanders, dat aan de brandveiligheids- en bereikbaarheidseisen van de hulpdiensten wel in Sommelsdijk kan worden voldaan, dat in strijd met de onjuiste kaart die de gemeente hierbij aanvoerde en overeenkomstig de melding van de hulpdiensten dat de markt in Sommelsdijk onder voorwaarden wel mogelijk is en dat er niet overeenkomstig art 169 van de gemeentewet van te voeren een discussie in de raad is gevoerd over dit ingrijpende besluit. Discussie over de marktverplaatsing was wel mogelijk maar niet over de locatie !
Verder is aangevoerd dat alle argumenten die tegen een definitieve verplaatsing pleiten ontbreken, namelijk de geloofwaardigheid van de gemeente gezien het coalitieakkoord, de herhaalde belofte dat de maatregel tijdelijk zou zijn, de door de voltallige raad aangenomen motie om het besluit tot definitieve verplaatsing vooralsnog niet uit te voeren, het verlies van cultureel erfgoed, het verlies van een markt op een lommerrijke sfeervolle locatie Voorstraat, de nadelen voor het Streekmuseum dat ook ’s winters op de marktdagen open was, en de exposities in de Remonstrantse kerk die op woensdagen werden gehouden.
De stichting heeft dit geheel van onterechte, onjuiste of weggelaten argumenten als onbehoorlijk bestuur benoemd.
De commissie voor bezwaarschriften oordeelde dat de markt weliswaar wordt wel gezien als cultureel erfgoed, maar dat de markt geen officiële status heeft als immaterieel erfgoed als bedoel d in art 5 van de Erfgoedverordening. B&W mogen de economische belangen van de marktkooplieden zwaarder laten wegen dan het gestelde cultuurhistorische belang, dus dat B&W in redelijkheid tot het nemen van het bestreden besluit konden komen. B&W hebben besloten om conform het advies van de commissie bezwaarschriften het bezwaar van de stichting ongegrond te verklaren en het besluit niet herroepen. Wij hebben de gang naar de rechtbank hierover helaas gemist. Het wachten is er nu nog op of de gemeente haar besluit na toegezegde heroverweging alsnog herziet.
Visies
Visie Sommelsdijk west: aan de door ons aangedragen punten is redelijk tegemoet gekomen voor zover ze binnen de begrenzing van het plangebied vallen. Gelukkig zijn verschillende wensen om hier woningen te bouwen niet in de visie opgenomen, tenzij ze zijn gepland als compensatie voor enkele te slopen schuren in dit gebied. Ook wordt aandacht gevraagd voor de zichtlijnen vanaf de Oudelandse dijk op het dorp, voor de duiker uit 1781 naast die van 1945, het hekje van originele RTM-rails daar boven, en voor het historisch karakter van de Sluishoek, vanuit de historie een plek met veel schuurtjes. De ambitie om de Sluishoek te saneren en te vergroenen wordt nu weggelaten.
Gebiedsvisie Middelharnis-Sommelsdijk: hierop is gereageerd o.a. over de plaats van de weekmarkt in Middelharnis gezien de opmerking “We gaan er vanuit dat het gebied Kerkepad-Nieuwstraat op de langer termijn geen deel meer uitmaakt van de ruimtelijk-economische hoofdstructuur van het centrum” .En over parkeren “door bezoekersparkeren op aantrekkelijke wijze (passend qua maat en schaal) aan de randen van het centrum te situeren, wordt de unieke wisselwerking tussen dorp en open land beleefbaar voor bezoekers” Deze tekst verwijst naar de volkstuingebieden bij de Kaaidreef en de Wildeman. Onder de kop “Sommelsdijkse tuinen” staat dat de Wildeman, een hofjesgebied van meer dan 400 jaar oud, een aantrekkelijke en groene parkeerlocatie van grote meerwaarde is als recreatieve entree tot het centrum. Op een kaartje staat “Welkom” bij de Gemeentetuin en de Wildeman. De stichting heeft verzocht de Wildeman en de omgeving van de Kaaidreef/Gemeentetuin niet als parkeerterrein aan te geven.
Gunstiger is de opmerking over de voormalige technische school: “Delen van dit gebouw zijn de moeite van het behouden waard, als kenmerkend voorbeeld van het vroegere praktijkonderwijs, Herbestemming (..) ligt hier voor de hand.”
Bestemmingsplannen:
Ons bezwaar tegen het ontwerpbestemmingsplan Molenlaan 42a Sommelsdijk is afgewezen: er was gevraagd de moestuin en het boomgaardje niet de bestemming wonen te geven, de gemeente wil dit gebiedje geen beschermde status geven.
Spuiplein: De huurders van de ‘wegbestemde’ karakteristieke panden moesten er per 1 april 2021 uit. Belanghebbenden zouden tevoren worden geïnformeerd maar daar valt Dorpsgezicht kennelijk niet onder. Op onze inspraakreactie op het voorontwerp bestemmingsplan Spuiplein, waarin wij bezwaar maken tegen de sloop van deze panden, is nog geen reactie ontvangen.
Het ontwerpbestemmingsplan Herontwikkeling Hernesseroord geeft ‘nieuwe bebouwing’ aan voor de linkerzijde van Haringvliet, waar nu nog wat stukjes van de oorspronkelijke bebouwing van v.d.Broek & Bakema staan. Gezien de ontwikkelingen tot nu toe is het kansloos om hier een zienswijze tegen in te dienen. Het zwembad de Meerpaal, ook nog origineel, valt buiten dit plan.
Diverse panden en elementen:
Onbeschermde panden kunnen zonder problemen worden gesloopt, zoals het boerderijtje aan de Molenkade 17-19 Stellendam, de al zwaar verbouwde uiendroogschuur bij de golfbaan van Melissant en het boerderijtje Oost Voorgors 2-4 Middelharnis.
De karakteristieke Wilhelminabrug in het beschermde dorpsgezicht van Middelharnis/Sommelsdijk wordt toch niet gerestaureerd zoals eerder toegezegd, maar wordt vervangen door een kopie van de oorspronkelijke brug.
Ondanks herhaald aandringen is er nog steeds geen bescherming voor de meeste van de resterende tandheugels en andere waterbouwkundige installaties in de polders van Flakkee. Er zijn van deze elementen die de waterstanden regelden de afgelopen jaren tenminste 5 verdwenen.
De procedure om de eerste groep van 25 panden op Flakkee aan te wijzen als gemeentelijk monument loopt nog steeds. Aanvraag voor een tweede groep wordt door de stichting voorbereid.
Met de wagenschuur van het rijksmonument de boerderij Zeldenrust bij den Bommel gaat het steeds slechter.
De schuur van Welgelegen Ouddorp stort steeds verder in. Het wacht nog steeds op een omgevingsvergunning voor de nieuwbouw ter plaatse met originele elementen de voorwaarde van de monumentencommissie om met de sloop akkoord te gaan. Dit betreft voornamelijk de stalramen, muurankers en mendeuren die in de nieuwbouw terug moeten komen.
Rijzenburgseweg 2 – 4 te Sommelsdijk: de bestaande karakteristieke schuur en het woonhuis worden gerestaureerd.
De pastorie Bosschieterstraat 2 Stellendam wordt In het kader van het voorontwerp bestemmingsplan karakteristiek en de open ruimte er vóór blijft behouden.
Ook prettig is te melden dat privé-initiatief o.a. heeft geleid tot een goede restauratie van het dak van de grote schuur van het Hof in Dirksland, en van de boerderij en schuren hoek
Duinkerkerweg/Molenblok Ouddorp, gemeentelijk monument.
Helaas is de toekomst van de uienren op dat kavel, de mooiste en een van de allerlaatste uierennen van Ouddorp (en de wereld) nog onduidelijk.
Stichting tot Bescherming van het Dorpsgezicht
secretariaat Enkele Ring 59, 3245 AH Sommelsdijk
contact: secretaris@dorpsgezicht.net, website: www.dorpsgezicht.net
bank: NL86RABO 03420 19279, minimum donatie 13 euro/jaar
bestuursleden:J.C.A. Hagens, D.van Halewijn, M. Loosjes,
M.M. van den Nieuwendijk-Groenendijk, J. van der Slik, P.A.M. Verhoef-van der Heijden.